తేట తెలుగులో లాటిను వర్బులు – (3)

ఈ రోజు మరికొన్ని క్రియాపదాలను తెలుగులోకి అనువదింప ప్రయత్నిస్తున్నాను. ఈ పదాలన్ని కొత్తవి కావు, కొన్ని జనబాహుళ్యంలో వాడుకలో ఉన్నవే. ఈ పదాలకి ఉదాహరణ వాక్యాలు కూడా చేర్చితే బాగుంటుంది.

21) indicate, predicate, syndicate : dicãre (to show)

indication, indicator, indicating, indicated, indicatable, syndicate (noun)

చూపించు / చూపు : సరిచూపించు / సరిచూపు (indicate), చాటిచూపించు / చాటిచూపు (predicate – proclaim), తెచ్చిచూపు (predicate – imply), కూడిచూపు (syndicate)

సరిచూపు (indication), సరిచూపరి (indicator), సరిచూపిస్తున్న (indicating), సరిచూపబడిన (indicated), చూపకూడిక / చూపకుప్ప / కూడిచూపదళము (syndicate – noun)

22) constitute, substitute, destitute, restitute : statuere (to set up) stãre (to stand)
constitution, constitutor, constituting, substitute (noun), constituted, constitutable, stature,

[conflict with 16 sistere (నిల్పు) – insist, consist, resist …]

నిల్పు : కూడినిల్పు (constitute), మారునిల్పు (substitute), ఖాలీనిల్పు (destitute), తిరిగినిల్పు (restitute)

కూడినిల్పుక (constitution – composition), కూడినిలుబాటు / కట్టనిలుబాటు (constitution – custom / arrangement), కూడినిల్పుతున్న (constituting), మారునిల్పుక (substitute – noun), కూడినిల్పబడిన (constituted), కూడినిల్పదగు (constitutable), నిలుబాటు (stature)

23) confuse, defuse, refuse, fuse, infuse : fundere (to mix)
confusion, confusor, confusing, confused (noun), refusal, fuse (noun), fusion

కల్పు : పులగకల్పు (confuse), వట్టికల్పు (defuse), తిప్పిగల్పు / తిప్పిగంపు (refuse), కూడిగల్పు (fuse), మొదలుగల్పు (infuse)

కలగాపులగము / పులగల్పు (confusion), పులగల్పరి (confusor), పులగల్పుతున్న (confusing), పులగల్పికము (confused – noun), తిప్పిగల్పు (refusal), కాలగల్పుణము (fuse – electric),కూడిగల్పు (fusion)

24) construct, instruct, destruct, obstruct : struere (to build)
construction, constructor, constructing, constructable, construct (noun), instruction, structure, structural, obstruction

కట్టు : పెట్టికట్టు (construct), చెప్పికట్టు (instruct), కూలగట్టు / కూలగొట్టు (destruct), అడ్డుగట్టు (obstruct)

పెట్టికట్టడము / కట్టడము (construction), కట్టుగర్త (constructor), పెట్టికట్టుచున్న (constructing), పెట్టికట్టదగు (constructable), పెట్టికట్టుక (construct – noun), చెప్పిగట్టుక (instruction), లోకట్టుక (structure), లోకట్టిత (structural), అడ్డుగట్టుక / అడ్డుగట్టు (obstruction)

25) disturb, perturb : turbãre (to confuse)
disturbance, disturbor, disturbing, perturbation, perturbable, turbulence, turbulent,

మొఠ్ఠు : మధ్యమొఠ్ఠు / చెడమొఠ్ఠు (disturb), చిరుమొఠ్ఠు (perturb)

మధ్యమొఠ్ఠుక /చెడమొఠ్ఠుక ( disturbance), మొఠ్ఠుకర్త (disturbor), చెడమొఠ్ఠుతున్న/ మధ్యమొఠ్ఠుతున్న (disturbing), చిరుమొఠ్ఠుక (perturbation), చిరుమొఠ్ఠబల (perturbable), సుడిమొఠ్ఠుక (turbulence), సుడిమొఠ్ఠిత (turbulent)

26) predict, interdict, contradict : dicére (to speak)
diction, prediction, predictor, predicting, predictable, dictionary, dictation, vertdict, contradiction, contradictory,

చెప్పు : మునుచెప్పు (predict), అడ్డుచెప్పు (interdict), తిరగచెప్పు (contradict)

చెప్పిక (diction), మునుచెప్పిక (prediction), మునుచెప్పుగర్త (predictor), మునుచెప్పుచున్న (predicting), మునుచెప్పగల (predictable), చెప్పికత్రము (dictionary), చెప్పిగంతము (dictation), తీర్చిచెప్పుక (verdict), తిరగచెప్పిక (contradiction), తిరగచెప్పిత (contradictory)

27) convolve, involve, revolve : volver (to roll)
convolution, convolver, convolving, covolved, revolution, revolver,

తిరుగు : కలితిరుపు / కలితిరిగించు (convolve), కూడితిరుగు (involve), సుడితిరుగు (revolve)

కలితిరిగింపు / కలితిప్పుక (convolution), కలితిప్పుకర్త (convolver), కలితిరుగుచున్న (convolving), కలితిప్పిత (convolved – adj), సుడితిప్పుక (revolution), సుడివాయుధము / సుడిగన్ను(revolver)

28) prevent(e), subvent(e), intervent(e), convene : venĩre (to come)
prevention, preventor, preventing, preventable, prevented, convention, vent (noun), venture, ventilator, conventional,

వచ్చు : రాబాపు (prevent), మునువచ్చింపు (prevene), అడ్డుదాటింపు / మారువచ్చింపు (subvent/subvene), మధ్యవచ్చు / మధ్యవర్తించు (intervene), కూడివచ్చు (convene – come together), పిలిచివచ్చింపు (convene – summon)

రాబాప / రాబాపిక (prevention), రాబాపుకర్త (preventor), రాబాపుతున్న (preventing), రాబాపబలు (preventable), రాబాపబడ్డ (prevented), కూడివచ్చుక (convention – conference), కట్టువచ్చుక (convention – custom), వచ్చుకితి (vent), పెట్టువచ్చుక / పెట్టువచ్చింపు (venture), వచ్చిపోవుకితి (ventilator), కట్టువచ్చిత (conventional)

29) prelude, elude, delude, collude : lũdus (to play)
delusion, deludor, deluding, deluded (noun), ludicrous, collusion, prelude (noun)

ఆడు : ముందాడించు (prelude), ఆటదాటించు / ఆటతప్పుకును (elude), మోసమాడు (delude), తోడుగాడు / తోడుదొంగాడు (collude)

మోసగాట (delusion), మోసగాడు (deludor), మోసమాడుతున్న (deluding), మోసమాడితం (deluded – noun), ఆటపూర్తితము (ludicrous), తొడుగాట / తోడుదొంగాట (collusion) ముందాట (prelude – noun)

30) protest, contest, detest : testārī (to testify)
protest (noun), protestor, protesting, protested, protestable, testament, contestable, testify,

ఒట్టు / ఒట్టుపెట్టు : తిప్పివొట్టు / తిప్పివొట్టుపెట్టు (protest), ఎదురువొట్టు / ఎదురువొట్టుపెట్టు (contest), దాటివొట్టు / దాటివొట్టుపెట్టు (detest)

తిప్పివొట్టుక (protest – noun), తిప్పివొట్టుకర్త / తిప్పివొట్టుకారుడు (protestor), తిప్పివొట్టుతున్న (protesting), తిప్పివొట్టిత / తిప్పివొట్టబడ్డ (protested), తిప్పివొట్టదగ (protestable), ఒట్టుపెట్టుక (testament), ఎదురువొట్టితమైన (contestable), ఒట్టుపెట్టు (testify)